Cân chỉnh đồng tâm trục động cơ đúng cách có thể giúp các thiết bị quay của bạn vận hành bền bỉ hơn, giảm đáng kể các sự cố hỏng hóc và tăng năng suất tổng thể.

Ước tính có đến 50% các sự cố hỏng hóc trong thiết bị quay xuất phát từ nguyên nhân cân chỉnh không đúng. Ngay cả khi việc mất đồng tâm trục không gây ra hỏng hóc ngay lập tức, nó vẫn có thể dẫn đến những vấn đề khác ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động. Thông thường, tình trạng lệch tâm trục sẽ làm tăng chi phí năng lượng, gây mòn sớm các phớt làm kín và vòng bi, và thậm chí làm hư hại các bộ phận máy móc.

May mắn thay, tất cả những vấn đề này đều có thể ngăn ngừa được. Với các công cụ phù hợp (ví dụ như máy cân đồng tâm trục laser 1 tia chuyên dụng), bạn có thể kiểm soát tình trạng căn chỉnh của máy và dễ dàng khắc phục các lỗi lệch tâm trục trước khi chúng dẫn đến hỏng hóc. Đây là một cách tuyệt vời để kéo dài vòng đời thiết bị của bạn và tăng thời gian hoạt động (uptime) cho toàn bộ nhà máy.

Mục lục

  1. Giới thiệu: Tại sao cần cân chỉnh đồng tâm trục?

  2. Tại sao việc cân chỉnh giữa động cơ và bơm lại quan trọng?

  3. Hậu quả khi động cơ và bơm bị lệch tâm trục

  4. Thực hành tốt nhất khi cân chỉnh đồng tâm trục động cơ

    • Phương pháp “mắt thường” cơ bản và nâng cao

    • Phương pháp dùng đồng hồ so (Dial Indicator)

    • Sự ưu việt của máy cân chỉnh đồng tâm trục laser

  5. Lợi ích của máy cân chỉnh đồng tâm trục laser

  6. Kết luận: Đầu tư đúng cho hiệu suất dài hạn

Tại sao việc cân chỉnh đồng tâm trục giữa động cơ và bơm lại quan trọng?

Máy bơm dẫn động bằng động cơ điện là một trong trong số các thiết bị được sử dụng phổ biến nhất trong nhiều ngành công nghiệp, từ xây dựng cho đến dầu khí. Vì các thiết bị này đóng vai trò thiết yếu trong hầu hết hoạt động sản xuất, việc cân chỉnh đồng tâm trục động cơ – bơm đúng cách là cực kỳ quan trọng.

Thông thường, động cơ và bơm được kết nối với nhau thông qua khớp nối trục (coupling). Cần kiểm tra sự thẳng hàng chính xác giữa trục động cơ và trục bơm. Khi hai trục được căn chỉnh đồng tâm với nhau, trục quay của chúng sẽ thẳng hàng trên cùng một đường tâm.

Các kỹ thuật viên có thể sử dụng những dụng cụ đo lường chính xác, chẳng hạn như máy cân chỉnh đồng tâm trục laser, để đảm bảo rằng hai trục này được thẳng hàng tuyệt đối. Chỉ một độ lệch rất nhỏ cũng có thể dẫn đến rung lắc vượt trội, gây tiếng ồn lớn cùng một loạt các vấn đề liên quan khác.

Điều gì xảy ra khi động cơ và bơm bị lệch tâm trục?

Các máy bơm bị lệch tâm trục thường tiêu tốn nhiều năng lượng hơn để duy trì hoạt động. Các bộ phận của chúng cũng chịu mài mòn nhiều hơn, đồng nghĩa với việc phải bảo dưỡng thường xuyên hơn và chi phí cao hơn. Vòng bi, phớt làm kín và trục máy đều bị hao mòn nhanh hơn khi động cơ và bơm không được cân chỉnh đồng tâm.

 

Sự mất đồng tâm trục cũng khiến máy móc bị quá nhiệt và phát sinh độ rung cao hơn. Nhiệt độ và độ rung vượt ngưỡng sẽ gây hư hại thiết bị và làm các bộ phận máy nhanh chóng bị mỏi hoặc nứt gãy. Nhìn chung, tình trạng cân chỉnh sai lệch dẫn đến tỷ lệ hỏng hóc cao hơn và hiệu suất kém hơn. Thiết bị của bạn cũng sẽ vận hành thất thường hơn, khiến bạn phải đối mặt với nhiều lần giảm hiệu suất, thậm chí là những sự cố đột ngột. Điều này khiến việc lập kế hoạch sản xuất trở nên khó khăn và khiến phương pháp bảo trì  định kỳ(bảo trì phòng ngừa) trở nên thách thức hơn rất nhiều.

 

May mắn thay, việc cân chỉnh đồng tâm trục chính xác lại không hề khó đạt được. Hiện nay có nhiều công cụ rất đáng tin cậy và hiệu quả với chi phí phù hợp hầu hết mọi ngân sách. Ngày nay, việc đạt được độ đồng tâm trục chuẩn xác trở nên dễ dàng ngay cả khi bạn không có đội ngũ kỹ thuật viên tay nghề cao, nhờ có các máy cân chỉnh đồng tâm trục laser 1 tia hiện đại có thể được sử dụng bởi hầu hết mọi trình độ nhân viên.

Thực hành tốt nhất khi cân chỉnh đồng tâm trục động cơ

Đội ngũ của bạn nên kiểm tra độ đồng tâm trục của tất cả các thiết bị truyền động bằng động cơ theo định kỳ. Lần kiểm tra đầu tiên nên được thực hiện ngay trong quá trình lắp đặt thiết bị. Tuy nhiên, việc giám sát và khắc phục các vấn đề lệch trục là một quá trình liên tục trong suốt vòng đời vận hành thiết bị.

Nhà sản xuất thiết bị thường sẽ tiến hành kiểm tra sơ bộ để đảm bảo thiết bị đã được căn chỉnh đúng trước khi xuất xưởng. Nhưng bạn vẫn nên kiểm tra lại bất kỳ thiết bị mới nào trong quá trình lắp đặt, đặc biệt vì vị trí lắp đặt thực tế có thể ảnh hưởng đến độ đồng tâm trục. Cũng có khả năng sự thay đổi nhiệt độ môi trường sẽ tác động đến thiết bị mới và ảnh hưởng gián tiếp đến độ thẳng hàng của trục. Tóm lại, sau khi thiết bị được lắp đặt chính xác, kỹ thuật viên của bạn vẫn cần tiếp tục thực hiện các đợt kiểm tra độ đồng tâm trục định kỳ.

Khi kiểm tra độ thẳng hàng của trục, kỹ thuật viên sẽ cẩn thận đo khoảng cách và góc giữa trục động cơ và trục bơm. Những sai lệch nhỏ gần như không thể phát hiện chỉ bằng mắt thường. Thực tế, ngay cả một số dụng cụ truyền thống dùng để đo độ đồng tâm trục cũng có thể bỏ sót những trường hợp lệch trục nhỏ.

Cần lưu ý rằng nếu nhân viên của bạn không có nền tảng kỹ thuật vững, họ có thể sẽ không nhận ra được sự lệch trục khi dùng một số phương pháp đo kiểm kiểu cũ. Vì vậy, điều quan trọng là phải đảm bảo bạn chọn đúng công cụ cho công việc này.

Dưới đây là một số thiết bị thường được sử dụng để đo kiểm độ đồng tâm trục:

  • Phương pháp “nhìn bằng mắt thường”: Cách này dựa chủ yếu vào quan sát, kinh nghiệm của kỹ thuật viên cùng một vài dụng cụ đơn giản. Ở mức cơ bản nhất, người vận hành có thể đánh giá sự thẳng hàng của trục chỉ bằng cách đặt một thước thẳng trên hai trục và quan sát bằng mắt thường.
  • Phương pháp “mắt thường nâng cao”: Kết hợp thêm việc sử dụng thước lá (feeler gauge) hoặc thước cặp (caliper) để đo chính xác khoảng cách giữa hai nửa khớp nối. Kỹ thuật viên sẽ xoay trục và đo khoảng cách này nhiều lần, sau đó lặp lại quy trình tương tự cho phương ngang. Phương pháp này thường đòi hỏi kỹ thuật viên có tay nghề cao để có thể nhận biết chính xác sai lệch dựa trên quan sát.
  • Đồng hồ so (Dial Indicator): Đây là công cụ có thể được sử dụng để đo vị trí tương đối của hai trục. Bằng cách cẩn thận đo đạc khi xoay trục, kỹ thuật viên có thể điều chỉnh và đảm bảo rằng hai trục được đưa về vị trí đồng tâm chính xác với nhau. Đồng hồ so có khả năng đem lại độ chính xác rất cao; tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi người thực hiện phải được đào tạo bài bản, có hiểu biết vững về tính toán và cần nhiều thời gian đo đạc tỉ mỉ. Trong nhiều nhà máy hiện đại, đặc biệt những nơi có rất nhiều máy móc thiết bị, phương pháp thủ công này đơn giản là không khả thi về mặt thời gian và nhân lực.

Ngày nay, nhiều đơn vị đã chuyển sang lựa chọn máy cân chỉnh đồng tâm trục laser, bởi những thiết bị này mang lại độ chính xác vượt trội, đồng thời cho phép căn chỉnh nhanh chóng và dễ dàng, phù hợp với hầu hết mọi trình độ kỹ thuật viên.

Lợi ích của máy cân chỉnh đồng tâm trục laser

Máy cân chỉnh đồng tâm trục laser có độ chính xác rất cao và vận hành trực quan. Chúng cũng cực kỳ dễ sử dụng, ngay cả đối với những nhân viên không có nền tảng kỹ thuật chuyên sâu.

Để sử dụng một thiết bị cân chỉnh đồng tâm trục bằng laser, bạn chỉ cần gắn cảm biến laser vào một trục, và gắn bộ phát tia laser vào trục còn lại. Bộ phát sẽ chiếu một chùm tia laser sang cảm biến để kiểm tra xem hai trục có cùng nằm trên một đường tâm quay hay không.

Bạn không cần phải đo đạc hay tính toán thủ công. Thiết bị cân chỉnh laser sẽ tự động thực hiện các phép tính giúp bạn và gửi thông tin đến một giao diện bảng điều khiển trực quan, hướng dẫn từng bước trong quá trình căn chỉnh. Những máy cân chỉnh laser tốt nhất sử dụng mã màu để hiển thị mức độ lệch trục, kèm theo hướng dẫn đơn giản để hiệu chỉnh. Kỹ thuật viên chỉ cần tiếp tục điều chỉnh và theo dõi màn hình cho đến khi các bộ phận được căn chỉnh thẳng hàng hoàn hảo.

Kết luận

Khắc phục các vấn đề lệch đồng tâm trục là một trong những cách tốt nhất để kéo dài tuổi thọ thiết bị của bạn. Điều quan trọng là phải trang bị cho nhà máy những công cụ phù hợp để thực hiện nhiệm vụ này. Máy cân chỉnh đồng tâm trục laser 1 tia sẽ giúp công việc căn chỉnh trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Chúng loại bỏ những phiền toái và áp lực liên quan đến việc kiểm tra độ đồng tâm trục của máy móc, giúp bạn duy trì thiết bị trong tình trạng hoạt động tối ưu.