Bảo trì định kỳ: Hiệu quả và thiếu sót
Điểm cốt yếu để làm bảo trì định kỳ đó là nhận định hư hỏng thường lặp lại sau một khoảng thời gian vận hành hoặc số lần hoạt động hoặc sau một lượng sản phẩm sản xuất được. Dạng hư hỏng này thường liên quan đến tuổi thọ vật liệu thiết bị như là mõi do rung lắc, mòn do cọ xát, ăn mòn, oxy hóa, lão hóa, nứt vỡ do va đập, hoặc tác động của môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng…
Trong các nhà máy chúng ta có thể thấy bảo trì định kỳ được dùng để nhắc nhở thay thế các chi tiết thiết bị sau một khoảng thời gian hoạt động. Ví dụ: thay bạc đạn máy nén khí sau 20.000h hoạt động, thay phớt xy lanh thủy lực sau 6 tháng vận hành. Tuy nhiên, bảo trì định kỳ được dùng nhiều hơn để kiểm tra tình trạng hơn là thay thế chi tiết thiết bị, hoặc căn chỉnh thiết bị.
Nhìn vào đường cong P-F, thiết bị từ khi có khả năng hư hỏng đến khi xãy ra hư hỏng có một khoảng thời gian. Trong điều kiện vận hành ổn định, thời gian này gần như ổn định không thay đổi. Một chi tiết khi bị hư hỏng được thay mới sẽ lại hư hỏng sau một thời gian vận hành nhất định (iMaintsolutions). Trên thực tế, điều kiện hoạt động của thiết bị thường không ổn định, có những giai đoạn vận hành hết công suất liên tục dài ngày, những cũng có những lúc sản xuất thấp điểm máy ngừng nhiều hơn chạy. Bên cạnh đó, thiết bị cũng phụ thuộc vào điều kiện chăm sóc bảo dưỡng như tình trạng bôi trơn, làm mát, bảo vệ quá nhiệt/quá tải, hoặc phụ thuộc vào việc tháo lắp, căn chỉnh thiết bị khi thay thế … Trong hầu hết các trường hợp hư hỏng bạc đạn không phải do tuổi thọ mà tháo lắp sai, bôi trơn sai như thống kê các nguyên nhân gây hư hỏng bạc đạn của SKF ở biểu đồ dưới đây:
Nếu bạn có số liệu thống kê lịch sử thay thế bạc đạn của thiết bị trong quản lý của mình, hãy thử tính:
- Bao nhiêu bạc đạn hư hỏng khi đến thời hạn (kỳ vọng của bạn/nhà máy)
- Bao nhiêu bạc đạn hư hỏng trước thời hạn
- Bao nhiêu bạc đạn đến thời hạn nhưng vẫn còn tốt
Khi có một số bạc đạn hoạt động đến thời hạn phải thay nhưng tình trạng vẫn còn tốt, chúng ta có tăng thời hạn tuổi thọ cho lần tới không?
Khi có một số bạc đạn hư hỏng phải thay trước thời hạn, chúng ta có giảm thời hạn tuổi thọ cho lần tới không?
Bảo trì định kỳ có hiệu quả nhất định và vẫn được sử dụng trong các chương trình bảo trì hiện này ở các nhà máy. Các lệnh bảo trì định kỳ được dùng để nhắc nhở chúng ta đánh giá tình trạng thiết bị, nhắc nhở lấy mẫu dầu, đo siêu âm, đo rung động, cân chỉnh đồng trục, siết chặt, bôi trơn, vệ sinh, thay thế một số chi tiết hư hỏng theo thời gian.
Trong thực tế, thiết bị hoạt động trong điều kiện không ổn định, tải thay đổi, thời gian hoạt động nhiều ít theo mùa, ảnh hưởng môi trường hoạt động, chương trình bảo dưỡng, tay nghề thợ, chất lượng vật tư thay thế. Các yếu tố này ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thọ thiết bị, nên việc xác định thời gian thiết bị hư hỏng trở nên khó khăn và nhiều sai sót (iMaintsoltutions). Rất nhiều chi tiết hư hỏng trước thời gian mong muốn, rất nhiều chi tiết đến ngày thay thế nhưng vẫn còn rất tốt. Thời hạn sử dụng được đưa ra dù theo khuyến cáo của nhà sản xuất thiết bị, hay chủ quan kinh nghiệm của người bảo trì vẫn là nhận định chủ quan của con người, không phải thực tế của thiết bị. Để đảm bảo có nhận định đúng tình trạng thiết bị, để trả lời chính xác câu hỏi thiết bị đã hư chưa, đã đến ngày phải thay thế chưa, cần số liệu đo khách quan, những con số biết nói thể hiện đúng tình trạng của thiết bị đó.
Với sự phát triển của công nghệ cảm biến, đặc biệt là máy tính và phần mềm phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo thể hiện ưu thế với dữ liệu lớn, tốc độ truyển dữ liệu nhanh, công nghệ giám sát tình trạng thiết bị đã được áp dụng vào các nhà máy nhằm giám sát, phát hiện sớm hư hỏng thiết bị, ngày càng được sử dụng rộng hơn, áp dụng cho nhiều thiết bị hơn, từ những thiết bị trọng yếu nhất đến những thiết bị ít quan trọng hơn trong dây chuyền sản xuất. Máy tính và cảm biến giúp người bảo trì đưa ra các nhận định đúng, lên công việc bảo trì cần thiết, tiết kiệm thời gian, công sức, tránh lãng phí vật tư và quan trọng là giảm sai sót khi không làm những việc không cần thiết
Hãy trao đổi thêm với iMaintsolution nếu bạn có thêm ý kiến hay